عملکرد و نقش واقعی لوله مویی

لوله مویی، که در مدار تبرید به‌عنوان شیر انبساط ساده عمل می‌کند، قطعه‌ای از مس نازک با قطر داخلی میان 0.8 تا 2 میلی‌متر و طول 40 تا 100 سانتی‌متر است.

این مسیر باریک، مایع مبرد را از بخش فشار بالا به فشار پایین هدایت می‌کند و باعث افت ناگهانی فشار و تبخیر در اواپراتور می‌شود.

بدون آن، هیچ کنترل فشاری میان کندانسور و اواپراتور وجود ندارد و در نتیجه سیکل خنک‌کننده دچار نوسان و گرمایش اضافی می‌شود.

علائم خرابی یا گرفتگی لوله مویی

اولین نشانه، خنک نشدن یخچال علیرغم کار مداوم کمپرسور است.

گاهی اواپراتور به صورت نیمه یخ می‌زند و قسمتی از سطحش کاملاً خشک می‌ماند.

صدای سوت ضعیف، افزایش فشار خروجی (گیج قرمز) و کاهش شدید مکش (گیج آبی) علایم دیگرند.

در این وضعیت، شارژ مجدد گاز یا تعویض کمپرسور بی‌فایده است تا لوله مویی جایگزین شود.

 تحلیل دلایل فنی گرفتگی

عامل اصلی، وجود رطوبت در مدار است که در دمای پایین به یخ تبدیل می‌شود و دهانه باریک لوله را می‌بندد.

عامل دوم، اکسید مس و براده لحیم در صورت عدم استفاده از نیتروژن در حین جوشکاری است.

سومین دلیل، درایر مستعمل یا شکسته است که ذرات سیلیکاژل را وارد مسیر مبرد می‌کند.

به همین دلیل، در هر تعویض، درایر نو الزامی است.

آماده‌سازی پیش از شروع کار

پیش از هرچیز، باید یخچال از برق کشیده شود و محیط تهویه خوبی داشته باشد.

نوع مبرد (مثل R134a یا R600a) از برچسب پشت دستگاه خوانده شود.

لوله قدیمی اندازه‌گیری می‌شود تا طول، قطر و جنس نسخه جدید دقیقاً یکسان باشند.

ابزار لازم: پمپ وکیوم زیر 500 میکرون، گیج دوطرفه، کپسول نیتروژن، کف نشتی‌یاب، برس مسی، کاتر، و جوش نقره.

مراحل دقیق تعویض (مرحله به مرحله کارگاهی)

1. تخلیه مبرد: با گیج، گاز را به‌آرامی تخلیه کنید تا فشار به صفر برسد.

2. برش اتصال: محل ورود به درایر و خروج از اواپراتور را با کاتر بُرش دهید، نه با قمه.

3. درآوردن لوله قدیمی: به‌آرامی و بدون خم شدن زیاد خارج شود تا مسیر خارجی ضربه نخورد.

4. آماده سازی لوله جدید: سرفصل ها را سنباده زده و خشک کنید، هیچ روغن یا گردوغبار نباید باقی بماند.

5. لحیم کاری با نیتروژن: در طول جوش، نیتروژن با فشار ۱ بار داخل مدار جریان داشته باشد تا اکسید تشکیل نشود.

6. درایر نو: فاصله 5 میلی‌متر میان دهانه لوله و توری درایر رعایت شود.

7. تست نشتی: مدار را با 150 PSI نیتروژن پُر و با کف بررسی کنید؛ هیچ حبابی نباید ظاهر شود.

8. وکیوم: 20 دقیقه تا زیر 500 میکرون نگه دارید. هیچ هوایی نباید باقی بماند.

9. شارژ گاز: وزن دقیق از برچسب دستگاه (برای R600a حدود 60 گرم) تزریق شود.

10. راه‌اندازی: دمای اواپراتور در 20 دقیقه اول باید به 2 یا 3 درجه برسد و فشار مکش برای R134a حدود 5 PSI باشد.

تحلیل فشار و دمای عملکرد

پس از تعویض، دو پارامتر حیاتی باید بررسی شود:

- فشار بالا (High Side): در R134a بین 120 تا 160 PSI.

- فشار پایین (Low Side): حدود 0 تا 8 PSI.

اگر فشار پایین منفی شد، یعنی لوله بیش از حد طولانی یا قطر ناقص است.

اگر فشار زیاد، اما خنک‌سازی ضعیف باشد، جوش داخلی یا درایر اشباع است.

دمای اواپراتور باید میان 2 تا 5 درجه و کندانسور بین 35 تا 45 باشد.

انواع لوله مویی و تفاوت مدل‌ها

۱. مستقیم: در یخچال‌های تک مداره.

۲. حلزونی: در سیستم‌های دو مداره یا نوفراست برای پایداری حرارتی.

۳. فین‌دار: در برخی مدارها برای افزایش سطح انتقال حرارت.

اما از لحاظ جنس، همگی از مس خالص ساخته می‌شوند تا در فشار300 PSI و دمای تا 95°C بدون تغییر شکل کار کنند.

برای مشاهده انواع لوله مویی اینجا کلیک کنید

اشتباهات رایج در تعویض میان تکنسین‌ها

- عدم نیتروژن در لحیم و تشکیل اکسید سیاه در ورودی اواپراتور.

- برش بیش از حد لوله و کوتاه شدن مسیر.

- عدم تغییر درایر.

- وکیوم سطحی کمتر از 5 دقیقه که باعث رطوبت پنهان می‌شود.

- شارژ چشمی به‌جای وزنی.

نتیجهٔ تمام این اشتباهات: افزایش مصرف برق و بازگشت خرابی در چند ماه.

برآورد اقتصادی و نکات سرویس

تعویض لوله مویی به طور میانگین 45 دقیقه تا 1 ساعت زمان می‌برد.

در کارگاه‌های کشور، هزینهٔ اجرت میان 350 تا 550 هزار تومان بسته به نوع گاز است.

درایر مس معمولی 50 تا 70 هزار تومان و لوله مویی در متر 200 تا 300هزار تومان قیمت دارد.

اجرای درست، باعث افزایش دوام تا 10 سال می‌شود و از سوختن کمپرسور  6  میلیونی جلوگیری می‌کند.

استاندارد ایمنی و نتیجه‌گیری نهایی

طبق استاندارد EN 378، کلیهٔ مدارهای سردکننده باید پیش از شارژ، تحت فشار آزمایشی و نشتی یابی قرار گیرند.

در کار خانگی، هرگز نباید از گاز غیر استاندارد یا مبرد نامشخص استفاده شود.

تعویض درست لوله مویی بی‌واسطه با درایر"، نیتروژن، و وکیوم صنعتی، منجر به عملکرد پایدار، صدای کم، و کاهش مصرف برق تا ۲۰ درصد می‌شود.

این فرآیند، ظاهر ساده‌ای دارد اما در عمل دقیق و حساس است؛ زیرا هر میلی‌متر قطر اشتباه می‌تواند تمام سیکل را مختل کند.

برای مشاوره رایگان خرید اینجا کلیک کنید