
نویسنده : هوم پارتینو
ماشین ظرفشویی امروزه به یکی از پرکاربردترین لوازم خانگی در خانهها تبدیل شده و طی سالهای اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است. این دستگاه مانند سایر وسایل برقی از بخشهای مختلفی ساخته شده که مهمترین آنها برد ماشین ظرفشویی است. برد در حقیقت مغز دستگاه به حساب میآید و وظیفه دارد تمامی دستورات مربوط به شستوشو، خشککردن، زمانبندی و اجرای برنامههای مختلف را کنترل و مدیریت کند.
خرابی برد ماشین ظرفشویی میتواند باعث از کار افتادن کامل دستگاه یا ایجاد اختلال در عملکرد آن شود. در این مقاله به بررسی کامل برد ظرفشویی، دلایل خرابی آن، علت سوختن برد ماشین ظرفشویی، نشانههای خرابی و هزینههای مرتبط با تعمیر برد ماشین ظرفشویی میپردازیم.
برد ماشین ظرفشویی چیست و چه کاربردی دارد؟
برد ماشین ظرفشویی در حقیقت یک مدار الکترونیکی پیشرفته است که وظیفه کنترل تمامی اجزای دستگاه را بر عهده دارد. این برد شامل قطعاتی مانند رلهها، مقاومتها، خازنها و تراشهها است و بسته به مدل و برند ظرفشویی، ممکن است پیچیدگیهای متفاوتی داشته باشد. در ماشین ظرفشویی دو نوع برد وجود دارد :
1- برد کنترل ماشین ظرفشویی: مسئول کنترل قطعات اصلی مانند پمپ تخلیه، المنت حرارتی، موتور شستشو و سنسورها است.
2- برد برنامهریز ماشین ظرفشویی: به کاربر این امکان را میدهد که برنامههای مختلف شستشو (مانند سریع، اقتصادی، یا قوی) را انتخاب کرده و دستگاه طبق آن عمل کند.

به بیان ساده، اگر برد ظرفشویی را از دستگاه خارج کنیم، ماشین دیگر هیچ دستوری دریافت نخواهد کرد و عملاً بیاستفاده میشود.
علت سوختن برد ماشین ظرفشویی
یکی از مشکلات رایج در این قطعه، سوختن آن است. اما علت سوختن برد ماشین ظرفشویی تنها یک دلیل ندارد و معمولاً ترکیبی از عوامل محیطی و فنی باعث بروز این مشکل میشوند:
• نوسانات برق شهری: در بسیاری از مناطق ایران، نوسان ولتاژ برق میتواند باعث آسیب به برد شود. استفاده از محافظ برق برای لوازم خانگی بزرگ ضروری است.
• نفوذ رطوبت و آب: به دلیل اینکه ماشین ظرفشویی دائماً با آب سر و کار دارد، امکان نفوذ رطوبت به داخل برد وجود دارد که میتواند منجر به اتصالی و سوختن آن شود.
• کیفیت پایین قطعات: در برخی مدلها، بهویژه دستگاههای ارزانقیمت یا مونتاژی، کیفیت قطعات به کار رفته در برد پایین است و همین مسئله باعث خرابی سریعتر آن میشود.
• استفاده نادرست از دستگاه: روشن گذاشتن طولانی مدت یا انتخاب برنامههای سنگین به صورت مداوم میتواند فشار زیادی به برد بیاورد.
چه عواملی باعث سوختن برد الکترونیکی ماشین ظرفشویی میشوند؟
برای درک بهتر این موضوع، میتوان عوامل موثر در خرابی برد را به دو دسته تقسیم کرد:
1- عوامل داخلی:
• استهلاک طبیعی قطعات الکترونیکی
• خرابی خازنها یا رلهها
• داغ شدن بیش از حد دستگاه به دلیل تهویه نامناسب
2- عوامل خارجی:
• نوسانات برق و نبود محافظ
• رطوبت بالای محیط آشپزخانه
• استفاده از مواد شوینده نامناسب که باعث ایجاد بخار بیش از حد میشوند

این روزها به دلیل قطع و وصل ناگهانی برق و نبود سیستمهای پایدار در بسیاری از منازل، عامل اصلی خرابی بردها معمولاً نوسانات برق است.
علائم خرابی برد ماشین ظرفشویی
چگونه متوجه شویم که برد دستگاه خراب شده است؟ خوشبختانه بردها معمولاً پیش از سوختن کامل، نشانههایی از خرابی خود بروز میدهند:
• دستگاه روشن نمیشود یا ناگهان خاموش میگردد.
• برنامههای شستشو به درستی اجرا نمیشوند یا در میانه کار متوقف میشوند.
• صفحه نمایش یا دکمهها عمل نمیکنند.
• چراغهای دستگاه به صورت نامنظم چشمک میزنند.
• صدای غیرعادی از داخل دستگاه شنیده میشود.
• المنت حرارتی کار نمیکند و ظرفها خشک نمیشوند.
اگر این علائم خرابی برد ماشین ظرفشویی را مشاهده کردید، بهتر است سریعاً اقدام به بررسی و تعمیر کنید تا مشکل گستردهتر نشود.
دلایل خرابی برد ماشین ظرفشویی
علاوه بر عوامل اصلی که به سوختن برد منجر میشوند، برخی شرایط خاص میتوانند باعث کاهش عمر مفید این قطعه شوند:
• قدیمی بودن دستگاه: ماشینهای ظرفشویی قدیمیتر به دلیل استهلاک بیشتر، برد ضعیفتری دارند.
• تعمیرات غیرتخصصی: گاهی تعمیرکاران غیرمتخصص با لحیمکاری یا تعویض اشتباه قطعات، باعث خرابی بیشتر برد میشوند.
• قطعات تقلبی در بازار: یکی از مشکلات جدی، استفاده از بردهای متفرقه یا غیر اصل است که کارایی لازم را ندارند و خیلی زود خراب میشوند.
• بار بیش از حد: شستشوی مداوم حجم بالای ظروف بدون استراحت دادن به دستگاه میتواند فشار زیادی به برد وارد کند.
از کجا بدانیم که احتیاج به تعمیر برد ظرفشویی داریم؟
گاهی ممکن است تصور کنیم دستگاه مشکل سختافزاری دیگری دارد، در حالی که ایراد اصلی از برد است. برای تشخیص دقیق این موضوع، باید به چند نکته توجه کرد:
بررسی عملکرد نمایشگر و کلیدها: اگر هیچ واکنشی وجود ندارد، احتمال خرابی برد زیاد است.

کار نکردن برنامهها: اگر دستگاه تنها در یک یا دو برنامه مشکل دارد، ممکن است بخش خاصی از برد یا برد برنامهریز ماشین ظرفشویی آسیب دیده باشد.
تست توسط تعمیرکار متخصص: بهترین روش، استفاده از تجهیزات تست تخصصی است که تنها در مراکز تعمیر معتبر که وجود دارند.
در بسیاری از موارد، تعمیر برد بهصرفهتر از تعویض کامل آن است. اما باید در نظر داشت که هزینه تعمیر برد ماشین ظرفشویی بسته به برند دستگاه (ال جی، سامسونگ، بوش، اسنوا و غیره) و شدت خرابی متفاوت است. در ایران، این هزینه معمولاً بین چند صد هزار تومان تا چند میلیون تومان متغیر است.
جمعبندی
برد ماشین ظرفشویی یکی از حیاتیترین قطعات دستگاه است که نقش مدیریت تمامی عملیات شستشو را بر عهده دارد. خرابی این قطعه میتواند دلایل مختلفی مانند نوسانات برق، رطوبت یا استهلاک داشته باشد.
اگر قصد خرید یا تعویض برد ظرفشویی خود را دارید، پیشنهاد میکنیم حتماً از فروشگاههای معتبر لوازم یدکی لوازم خانگی خرید کنید و از اصل بودن قطعه مطمئن شوید. همچنین برای جلوگیری از خرابی مجدد، استفاده از محافظ برق و سرویس دورهای دستگاه را فراموش نکنید.